19 MAYIS ÜNİVERSİTESİ TİYATRO TOPLULUĞU (OMÜTİT) TARİHÇESİ
1974’te kurulan 19 Mayıs Üniversitesinde, ilk sahnelenen oyun, 1986’da Remzi ÖZÇELİK’in “Su Gelince” adlı eseridir. Ardından tiyatro faaliyetine ara verilir. Bir-iki topluluk kurulmaya çalışılsa da siyasi nedenlerle lağvedilir. 1988-1989 sezonu itibariyle Sağlık Kültür Spor Dairesi tiyatro faaliyetini başlatır. Oyun ve oyuncu seçmeleri için Doç. Dr. Mustafa KIRCI ile Öğr. Gör. Halistin KUKUL görevlendirilir. Seçmeler tamamlandıktan sonra, Samsun Belediye Konservatuvarı Tiyatro Bölümü öğretim elemanları Kemalettin AKGÜN ile Cihangir DÜLGER, “Remzi ÖZÇELİK’in (gene)” Su Gelince” adlı eserini yönetmek üzere üniversitede göreve başlarlar. Oyun, bir kez Samsun Fuarı Neco Gazinosunda, bir kez de OMÜ Sahnesinde seyirci karşısına çıkartılır.
Dönemin Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sağlam-sonradan YÖK Başkanı ve ardından Milli Eğitim Bakanı olacaktır – tiyatroya çok ilgilidir. İkinci sezonda yeni bir oyunla aynı yönetmenlerle anlaşılır. 1989-1990 sezonunda Ülker KÖKSAL’ın “Uzaklar” adlı eseri OMÜ Sahnesinde üç kez seyirci karşısına çıkartılır.
Üçüncü sezon, OMÜTİT‘in yeni bir düzene geçtiği, öğrencilerden Kamil SÖNMEZ’in başkanlığında kurulan öğrenci heyeti, Rektörü ikna turlarına başlar. Kamil Sönmez, Cemal DEMİR, Hüseyin AYÇİÇEK görüşmelerde bulunur. Tiyatro faaliyetlerinin öğrenciler tarafından yapılması isteği kabul ettirilir. Buna rağmen Sağlık Kültür Spor Dairesi tarafından farklı bir grup (önceki yıllarda oyun sahnelememiş) daha çıkartılır. 1990-1991 sezonunda Sabahattin GÜNDOĞDU’nın “Geçmiş Zaman Olur Ki” ile Nazım KURŞUNLU’nun “Gecikenler” oyunları sahnelenir. “Gecikenler” kadrosundaki yetenekli oyuncular büyük gruba dahil edilir. Oyunlar turnelere çıkmış ve beğeni toplamıştır.
1991-1992 sezonunda Dürenmatt’ın “Büyük Romulus” adlı eseri sahnelenir. Oyun, turnelere ve 19 Mayıs Festivali’ne katılır. Üniversite seyircisi tiyatroya alışmış ve maya tutmuştur.
1992-1993 sezonunda yeni Rektör Prof. Dr. Naci GÜRSES göreve başlar. Tam bir tiyatro sevdalısıdır. Tüm oyunlara gelecek ve tiyatro projelerine tam destek verecektir. Kamil SÖNMEZ tarafından yazılan (oyun ismi aynen korunarak içeriğinin tamamen değiştirildiği) “Münasip Bey’in Dünya Evi” sahnelenir. 13 kez sahnelenmesi yeni bir rekordur.
Aynı sezon, öğrencilerden oluşan ilk yönetim kurulu faaliyete geçer. Teknik ekibin özerkleşmesi, kulüp tüzüğünün oluşturulması vb. yenilikler OMÜTİT’in kurumsallaşması konusundaki en büyük adım haline gelecektir.
1993-1994 sezonunda “Keşanlı Ali Destanı” sahnelenir. Oyunun dekor ve kostümleri Devlet Tiyatroları Ankara Bölge Müdürlüğünün envanterinden alınır. İleriki yıllarda bu uygulama devam ettirilir. Oyunun başarılı olması, iki yüzün üzerinde oyuncu kadrosu ve üç yüze yakın gönül üyeleri (öğrencileri faaliyete dahil etmek amaçlı) topluluğun bir sonraki sezonda daha da büyümesi sağlar. Her oyunun sonunda, seyirci ile oyuncular arasında oyun kritiğini içeren “Fuaye” etkinliğine başlanılır.
1994-1995 sezonunda dört oyun sahnelenir. Haldun TANER “Lütfen Dokunmayın”, Haşmet ZEYBEK “Düğün Ya Da Davul”, Sebahattin Kudret AKSAL “Kahvede Şenlik Var” ve sadece Türkiye’de değil dünyada ilk defa bir üniversite tiyatrosu, çocuk oyunu sergilemeye başlayacaktır. “Muharrem BUHARA “Ayının Fendi Avcıyı Yendi” sonraki yıllarda çocuk oyunu ekibi ayrıca özerk bir yapıya bürünecek, pedagoji, çocuk edebiyatı ilkeleri ışığında oyunlar sahneleyecektir. Gösteriler, köy köy kasaba kasaba okullara gidecek, gidilen okula kütüphane yapılacak ve çocuk kitapları bağışlanacaktır.
Aynı sezon “Ulusal Tiyatro Festivali” kurulacak ve 2023 itibariyle (pandemi hariç) 29 yıldır devam ettirilecektir. Bu festival sayesinde birçok üniversite tiyatrosu, özel tiyatrolar, yazar ve yönetmenler OMÜTİT Sahnesinden geçmiş olacaktır. Sezon içerisinde “Atölye Sahnesi” de faaliyete geçer. Böylece, ileriki yıllarda OMÜTİT adeta bir akademiye dönüşür. Atölye oyunları yoluyla yeni öğrenciler yetişir, tiyatronun kuramsal temelleri öğretilir. Atölye tarafından 2023 itibariyle 63 kısa oyun sahnelenir. OMÜTİT’in en güçlü yanlarından biri de öğrenciler tarafından yönetilmesidir. Yeni üyelerin kuram ve uygulama eğitimleri atölye grubunda verilmektedir. OMÜTİT’te tüm rejiler, ses ve ışık rejileri, dekor ve kostüm tasarımı ile üretimi, afiş tasarımı öğrenciler tarafından yapılmaktadır.
1995-1996 sezonunda gene dört oyun sahnelenecektir. Vasıf ÖNGÖREN “Asiye Nasıl Kurtulur”, Turan OFLAZOĞLU “Sokrates Savunuyor”, Haldun TANER “Vatan Kurtaran Şaban” ile ilk defa bir kız öğrencinin yönetmenliğini üstlendiği Ülker KÖKSAL’ın “Barış Gezegeni” sahnelenir. Festival ise, ikinci yılına girmiştir; ayrıca, festivalde “Tiyatro Paneli” de gerçekleştirir.
OMÜTİT kurulduğu yıldan 2025’e kadar 80 vizyon, 22 çocuk oyunu, 74 kısa oyun, 7 mezunlar oyunu ile toplam 184 eser sahnelemiş ve 28. “Ulusal Tiyatro Festivali”ne de ulaşmıştır. Başlangıç yıllarında sansürle mücadele etmek zorunda kalan OMÜTİT, 1992 yılından itibaren oyun seçiminde özgürlük elde etmiş, gösterilerde ve provalarda birçok kez saldırıya uğramış ama bu provokatif eylemleri püskürtmeyi de başarmıştır.
OMÜTİT’in kuruluşunun ve temelinin atıldığı bu yılların (1988-1996) üzerine, 1996-1997 sezonundan itibaren aynı hızda ve büyüklükte oyunların sahnelendiği görülür (Bkz. OMÜTİT OYUNLARI ARŞİVİ). Aşağıda ise kuruluşundan bugüne, OMÜTİT’in gerçekleştirdiği ve katıldığı etkinlikler yer almaktadır:
1995-1996 Turan OFLAZOĞLU, Doç. Dr. Uğur Akıncı, Arş. Gör. Kamil SÖNMEZ (Tiyatro Yazarlığı Paneli)
1996-1997 Cumhurbaşkanı Süleyman DEMİREL’in ziyaretleri (İlkadım Gösterisi)
1997-1998 Genco ERKAL (Söyleşi)
2000-2001 Ayla ALGAN (Söyleşi)
2000-2001 Ali POYRAZOĞLU (Söyleşi)
2000-2001 Tomris İNCER, Taner BARLAS (Söyleşi)
2003-2004 Turan OFLAZOĞLU, Doç. Dr. Mustafa KIRCI, Öğr. Gör. Kamil SÖNMEZ (Tiyatro Yazarlığı Paneli)
2003-2004 Prof. Dr. Ayşe Çakır İLHAN, Prof. Dr. Ayşe OKVURAN, Öğr. Gör. Kamil SÖNMEZ (Eğitimde Yaratıcı Drama Paneli)
2004-2005 Prof. Dr. Yıldız KENTER, Öğr. Gör. Kamil SÖNMEZ (Tiyatro Paneli)
2004-2005 Haluk IŞIK (Söyleşi)
2005-2006 Prof. Dr. Rona AYBAY, Demet TANER, Orhan ALKAYA, Öğr. Gör. Kamil SÖNMEZ (Haldun Taner Tiyatrosu Paneli)
2005-2006 Köy Enstitülerinin Kuruluşu Kutlamaları (Gösteri)
2008-2009 Müşfik KENTER (Söyleşi)
2014-2015 OMÜ 40. Yıl Kutlamaları (Gösteri)
2018 Prof. Dr. Nurhan TEKEREK (Zoom Söyleşisi)
19 Mayıs 1919’un 100. Yıl etkinlikleri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN’a ve Genel Başkanlara (Kuvayi Milliye Gösterisi)
Katıldığı Etkinlikler:
1989 Uluslar Arası Çocuk Oyunları Buluşması (ASITEJ) / Alaçatı
1993 ODTÜ Prof. Dr. Ayşegül YÜKSEL (Söyleşi)
1994 ODTÜ Tuncel KURTİZ (Söyleşi)
1995 ODTÜ Işıl KASAPOĞLU (Söyleşi)
1995 T.C. Kültür Bakanlığı Uluslar Arası Tiyatro Kongresi (IATA) / Ankara
2000-2001 Avrupa Birliği Gençlik Festivali (Tanıtım Standı) / Ankara
OMÜTİT’in Düzenlediği Yardım Kampanyaları:
1993-1994 Terör Nedeniyle Yakınlarını Kaybetmiş Asker Aileleri için Yardım Kampanyası (Gösteri Geliri)
2008’den İtibaren Çocuk Oyunu Gösterisi Yapılan Okullara Her Yıl Kitaplık ve Kitap Bağışı
2018’den İtibaren Mezun Öğrencilere Nakdi Yardım
2023 Kahramanmaraş Depremi Nedeniyle Yardım Kampanyası (OMÜTİT’li Gençler Deprem Bölgesine Giderek Ayni ve Nakdi Yardımı Teslim Etmişlerdir.)
2023 Kahramanmaraş’ta 4 farklı konteyner kentte çocuk oyunu (Gimzeşa Maceraları) gösterimi ve kütüphane kurumu. (3bin kitaplık)
OMÜTİT’e Emeği Geçenler:
İz Bırakan Rektörler:
Prof. Dr. Mehmet SAĞLAM, Prof. Dr. Naci GÜRSES, Prof. Dr. Ferit BERNAY, Prof. Dr. Sait BİLGİÇ
Sağlık Kültür Spor Dairesi Çalışanları:
Daire Başkanı: Hüseyin GÜZEL
Daire Başkanı: Güngör KURAL
Kültür İşleri Şube Müdürü: Psikolog Metin CEYLAN
Şube Müdürü: Ersin ERGE
Şube Müdürü: Sabahattin AYDIN
Şef: Suat ÖZGÜLTEKİN
Şoför: Hasan ÖZTÜRK
Salon Sorumlusu: Hasan SANDIKÇI
Salon Sorumlusu: Satılmış BAYAR
Hizmetli: Güngör BÜNYAT
OMÜTİT‘in kuruluşunda ve gelişmesinde büyük emekleri olan, başta müteveffa Hüseyin AYÇİÇEK olmak üzere; Cemal DEMİR, Özcan AYDOĞDU, Adnan YILMAZ, Cengiz KARAKOÇ, Arzu GÜLMEZ, Kader ÇELEBİ ve Metin AKYÜZ’e, geleceğimizi inşa eden tüm OMÜTİT üyelerine, bizi yalnız bırakmayan seyircimize sonsuz şükran duygularımızla. HEY HEY TİYATRO!
Hepsi çocuktular
Büyüdüler, yaşadılar, sevdiler
Bir anlam fırını içinde piştiler
Anlamlı güzeli sevip gittiler